Rusya, sürpriz bir kararla beş buçuk ay önce başlattığı Suriye’deki askeri operasyonuna, yine sürpriz bir kararla kısmen son veriyor ve birliklerini ülkeden çekmeye başlıyor. Peki neden?

İşte dün akşam Putin’in çekilme kararının ardından yaşananlar;

-ABD Başkanı Barack Obama’yı telefonla arayıp konuşan Putin, “görüşmeler yoluyla tarafların kalıcı barışı sağlama çabalarına destek verilmesi gerektiğini” vurguladı.

-Rusya lideri, Savunma Bakanlığı’nın Suriye’de koyduğu hedefe ulaştığını, Tartus deniz üssü ve Hmeynim hava üssü korunmak kaydıyla, bugünden itibaren geri çekilmenin başlayacağını duyurdu.

-Kommersant gazetesi, bugünkü manşetinde Rusya Genelkurmay kaynaklarına dayanarak, Suriye’de 50’den fazla savaş uçağı ve helikopter bulunduğunu, bunların çok azının kalacağını açıkladı..

-Yine ordu kaynaklarına atfen, operasyonlarda Kremlin’in ana hedeflerinden birisinin bazı silahların savaş şartlarında denenmesi olduğunu ve bu amaca ulaşıldığını yazıyor.

Rusya Suriye operasyonu ile ne umdu, ne buldu ve neden geri çekilme kararı alındı?

Bu soruya analistler farklı yanıtlar veriyor.

“Para bitmiş olabilir”

BBC Rusça’ya konuşan analistlerden Igor Sutyagin, “İlk tepkim paranın bitmiş olabileceği” diyor.

-Hatırlayın, bir ay önce birliklerimizin orada terörizme karşı nihai zafer kazanılana kadar kalacağı söyleniyordu. Şimdi bunu hatırlatıp soruyorlar: IŞİD’e ne oldu? Sonu getirildi mi ki? O zaman neden çekiliyorsunuz? Ama yine de Rusya’nın üsleri sonsuza kadar kalıyor. Ağustos’ta bunun anlaşması imzalandı. Ne zaman istenirse yeniden dönülebilir. Pek çok analist de Sutyagin’le aynı fikirde.  Rusya’nın yaşadığı ekonomik darboğazda operasyon maliyetinin gittikçe dayanılmaz bir noktaya geldiği, işin ekonomik yönünün de Putin’in son kararında etkili olduğu yorumunu yapıyor.

“Rusya hedeflerine ulaştı, anlaşmalı olarak çekiliyor”

Önde gelen analistlerden Gleb Pavlovski, Rusya’nın bu adımının ABD ve Suriye yönetimi ile anlaşma dahilinde atıldığını düşünüyor.

-Rusya bazı hedeflere kesinlikle ulaştı. Suriye ordusu pozisyonunu güçlendirdi. Putin Suriye politikasında şu anda kazançlı pozisyonda iken çıkarak doğru yapıyor. Rusya genelde gerginliği tırmandırma sanatını iyi biliyor, gerginlikten çıkışı değil. Eğer bu sefer farklı bir şey olursa bu Ukrayna için de çıkmazdan kurtulmak için iyi bir sinyal olabilir. Çünkü orada da ilk adımın atılması lazım. Kiev bunu yapamaz.

“Rusya köşeye sıkışmadan çekiliyor”

Moskovski Komosmoltes’in manşetindeki Olga Bojyeva imzalı analizde, Putin’in politik açıdan kazançlı bir karar verdiği belirtliyor.

– Putin yine dünyaya şablonlara uymayan, sıra dışı ve herkesi şaşırtacak kararlar alma gücü olduğunu gösterdi. Politik açıdan Putin kazançlı bir karar verdi. Afganistan’da ABD’nin haline düşmeden, köşeye sıkışmadan çekiliyor. Suriye deneyimi, tüm dünyaya Rus ordusunun hızlı ve etkili şekilde, kendi sınırlarının çok uzağında operasyon yapıp hedefe ulaşabileceğini gösterdi. Putin’in kastettiği bu.

“Çekilme kararı olumlu bir tablo yarattı”

Aleksandr Baunov, Suriye’de “herkesin IŞİD’e karşı birleştiği, ateşkesin yürürlükte olduğu, kimsenin kimseyi bombalamadığı” bir dönemde Rusya’nın çekilme kararı aldığını, bunun olumlu bir tablo yarattığını vurguluyor.

“Rusya rasyonel ama riskli bir karar aldı”

Carnegie Moskova Enstitüsü’nden Aleksey Maleşenko ise ihtiyatlı bir yorum yaptı:

-Eğer Rusya çekildikten kısa süre sonra Esad da iktidardan inerse Rusya’nın kazançlı çıktığı şüpheli olur. Ama Esad masada ve bir süre daha görevde kalırsa amaca ulaşıldı demektir. Tehlike, Rusya çekildikten sonra yeniden savaşın alevlenmesi. Putin bir şaşırtma ustası. Ama bu karar, yarım saatte alınmış bir karar değil. ABD ile müzakerelerde de sinyali verilmiş olabilir. Rusya rasyonel ama riskli bir karar aldı. Doğru bir karar olup olmadığında Suriye’deki gidişata bakarak karar vereceğiz. Özellikle Ukrayna’da ne olacağına bakmamız lazım.

“Amaca ulaşıldı”

Askeri uzmanlardan Anatoli Hramçihin ise, “Putin’in Suriye’ye girmekteki başlıca amacı Rusya’nın prestijini sağlamak ve Batı’yı kendisi ile eşit şartlarda konuşmaya zorlamaktı. Bu amaç yerine getirildi” diyor.

“Toplumsal düşünceleri değiştirdik”

Federasyon Konseyi Savunma ve Güvenlik Komitesi Başkanı Viktor Ozerov, “Rusya, Suriye’de barış gücü liderliğine soyundu. ABD’de, Avrupa’da toplumsal düşünceleri değiştirdik” sözleriye Putin’in kararını savundu.

S-400’ler ne olacak?

Bu arada Putin’in çekilme kararını ilan etmesinden sonra Türkiye açısından kritik olan bu soru da gündemde. 24 Kasım’da Rus uçağının düşürülmesinin hemen ardından Rusya’nın bölgeye yerleştirdiği S-400 füzeleri, güney sınırını Türkiye için fiilen “uçuşa yasak bölge” haline getirmişti.

Rus hava savunma sistemleri S-400’lerin Suriye’de kalıp kalmayacağı sorusuna Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov lu yanıtı verdi:

“Bilmiyorum. Devlet Başkanı, Hmeymim ve Tartus üslerinin güvenliğinin havadan, karadan ve denizden sağlanması gerektiğini söyledi, bu açıklamayla yetineceğiz.”