Merkez Bankası bilançosu hata/noksan kaleminde 2015 yılının ilk 9 ayında kaynağı belirsiz giren para miktarı tam tamına 13.9 Milyar dolar oldu. Uzmanlara göre bu akıllara zarar bir rakam. Peki bu hata noksan kalemindeki inanılmaz 13.44 milyar dolar ne anlama geliyor? Anlamı şu. Kaynağı belirsiz para girişi için hata/noksan kalemi kullanılıyor. Yani Türkiye’ye 9 ayda kaynağı belirsiz 13.44 milyar dolar para girişi oldu. Kaynağı belirsiz para deniyor ama bu kaynağı belirsiz para ifadesi aynı zamanda kara para/kayıt dışı para ya da belalı parayı da içinde barındırabilir. Şimdi durumu biraz daha anlamak için 15 Nisan 2015 tarihine gidiyoruz.

KARAPARA GENELGESİ Mİ?

Gümrük Bakanlığı’nın 15 Nisan tarihli genelgesi, Türkiye’ye gümrük giriş noktalarından hiç bir beyanda bulunmadan serbest biçimde nakit para getirilmesinin önünü açtı. ‘Bu nakdin beyan edilmesi zorunlu değildir, yolcu beyana zorlanamaz” denilen yeni genelge, ‘terörün finansmanı’, ‘kara para aklama’ ve ‘Türk Parasını Koruma Kanuna Muhalefet’ şüphesinde savcılığı devreden çıktı.

AB VE AMERİKA’DA BEYAN ŞART

Türkiye para giriş çıkışı için bütün sınırları ortadan kaldırırken ABD’de 10.000 doların üstünde olan nakit işlemler, bildirim yükümlülüğüne tabi. Yine Avrupa Birliği ülkelerine girişte 10.000 Euro’dan yüksek rakamlar için beyan şartı bulunuyor.

TURİZM BAHANESİ DOĞRU MU?

Hata Noksan Kalemi’ndeki yüksekliğin nedeni turizm deniyor. Bunun için Mahfi Eğilmez’in 2014 yılı analiz çok çarpıcı
“2014 yılında, yurt dışında oturup da Türkiye’ye gelen Türkler dahil, 41,4 milyon turist gelmiş ve toplam 34,3 milyar dolar turizm geliri bırakmış. Bu durumda kişi başına turizm geliri 828 USD olarak hesaplanıyor. 2014 yılında Türkiye’ye gelen Gürcü turist sayısı 1.755.289 olmuş. Gürcistan’ın nüfusu 4,5 milyon. Buna göre 2014 yılında Gürcistan nüfusunun yüzde 40’ı Türkiye’ye gelmiş bulunuyor.
Böyle bir şey mümkün olmadığına göre iki olasılık söz konusu demektir:
(1) Türkiye’de çalışan Gürcüler her giriş çıkışta ziyaretçi olarak sayılıp istatistiğe katılıyor.
(2) Sınırdan günübirlik alış veriş veya tanıdık ziyareti için gelip geçen her Gürcü, turist olarak sayılıyor.”
Yine Mahfi Eğilmez “Net hata ve noksan kalemi, son yıllarda ödemeler dengesinin en tartışmalı kalemi haline gelmiş bulunuyor. Merkez Bankası, ödemeler dengesine giren istatistiklerin çoğunu kendisi üretmiyor, kurumlardan alıp bu tabloya koyuyor. Buna karşılık ödemeler dengesini derleyip toplamak ve yayınlamak Merkez Bankası’nın görevi. Bu durumda net hata ve noksan kaleminin niçin bu kadar büyük tutarlara ulaştığını araştırıp bulgularını kamuoyuyla paylaşmak da Merkez Bankası’nın sorumluluğunda.” diyor.

NET HATA NOKSAN NEDİR?
Net hata ve noksan, ülkeye kaynağı bilinmeyen döviz girişi olarak tanımlanıyor. Örneğin herhangi bir X ülkesinin, dünyanın diğer ülkeleri ile ekonomik ilişkilerini gösteren bir ödemeler dengesi var. Bu ödemeler dengesine ilişkin verilerin derlenmesinde ortaya çıkan hatalar ve eksikliklerin ödemeler dengesi tablosunda gösterildiği kaleme net hata ve noksan adı veriliyor