Bugün Türkiye Cumhuriyeti’nin 93.yılı. Mustafa Kemal Atatürk Cumhuriyet’in ilanından önce Teşkilatı Esasiye Kanunu’nun devlet şekline ait maddelerini bizzat kendi değiştirdi. İşte o maddeler ve Cumhuriyet’in ilanında yaşananlar;
“Lozan Barış Antlaşması’nın imzasından sonra Mustafa Kemal Paşa, Özel Kaleminde memur olan ve kişisel güvenini kazanmış bulunan Hasan Rıza Soyak’ı çağırarak birkaç küçük kâğıt parçasını vermiş ve şöyle demiştir:
— “Bunları al, müsvedde halindedirler, beyaz edeceksin. Yazılar karışıktır, dikkat et, okuyamadığın veya anlayamadığın yer olursa bana sorarsın. Bunları şimdilik yalnız sen ve ben bileceğiz; âmirlerine dahi bahsetmene lüzum yoktur”.
Hasan Rıza Soyak, Mustafa Kemal Paşanın kullandığı küçük bir not defterinden koparılmış ve onun el yazısı bulunan bu sahifeleri okuyunca bunların 20.1.1921’de kabul edilen Teşkilâtı Esasiye Kanunu’nun devlet şekline ait maddelerini değiştiren ve Türkiye Devletine, “Cumhuriyet” şeklini kazandıran taslak olduğunu görmüştür.
Mustafa Kemal Paşa tarafından hazırlanan metin aynen şöyledir;
1-Türkiye Devletinin hükümet şekli Cumhuriyettir.
2-Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafından idare olunur.
3-Meclis, hükümetin inkısam ettiği idare şubelerini, icra vekilleri vasıtasıyla idare eder.
Ve 29 Ekim
Büyük Millet Meclisi’nde, “Anayasa’nın bazı maddelerinin değiştirilmesine dair kanun teklifi”nin derhal görüşlülmesinin önerildii ve Türkiye Devleti’nin hükûmet şeklinin Cumhuriyet olduğu, “Yaşasın Cumhuriyet” sesleri arasında kabul edildi.
158 Oyla Cumhurbaşkanı
Büyük Millet Meclisi’nde, gizli oyla seçim yapıldı. Ve Ankara Milletvekili Atatürk oylamaya katılan 158 milletvekilinin tamamının oyunu alarak Cumhurbaşkanı seçildi.
Atatürk, Cumhurbaşkanı seçilmesi üzerine Meclis’e şöyle teşekkür etti
: “…Daima, muhterem arkadaşlarının ellerine çok samimî ve sıkı bir surette yapışarak, onların şahıslarından kendimi bir an bile ayrı görmeyerek çalışacağım. Milletin sevgisini daima dayanak noktası sayarak hep beraber ileriye gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti, mesut, muvaffak ve
muzaffer olacaktır
Memleketimizi Çağdaşlaştırmak İstiyoruz
Atatürk Cumhuriyet’in ilanından sonra, Fransız gazeteci Maurice Pernot’e konuştu;
“…Memleketimizi çağdaşlaştırmak istiyoruz. Bütün çalışmamız Türkiye’de çağdaş bu sebeple batılı bir hükûmet oluşturmaktır.
Uygarlığa girmek arzu edip de, batıya yönelmemiş
millet hangisidir ? ”
Mustafa Kemal Atatürk’ün 29 Ekim 1923’te Meclis’te Cumhuriyet’in ilan edilmesine ilişkin yaptığı konuşma
