Türk hava sahasını işgal ettiği gerekçesiyle Rus savaş uçağı Suriye sınırında düşürüldü. İşte iki ülke arasında büyük bir krize neden olan olay ve sonrasında yaşananlar;
24 Kasım 2015:Büyük Kriz’in ilk günü
-Sabah Saat 10:00 sıralarında Suriye sınırında, bir savaş uçağı Türk jetleri tarafından vurularak düşürüldü. Askeri kaynaklar, Türk F-16’larının sınır ihlali yapan bir uçağı
düşürdüğünü doğruladı. Uçakta bulunan iki pilotun ise paraşütle atlayarak kurtulduğu
bilgisi paylaşıldı.
–Türkiye’den farklı açıklamalar
Saat 10.45’te Anadolu Ajansı tek cümlelik bir haber geçti: “Cumhurbaşkanlığı kaynakları,
Türkiye’nin hava sahasını ihlal ettiği ve uyarılara da aldırmadığı için angajman kuralları
çerçevesinde düşürülen uçağın Su 24 tipi Rus uçağı olduğunu kaydetti.” denildi…
Genelkurmay: Milliyeti bilinmeyen bir uçak defalarca (5 dakika içerisinde 10 kez) ikaz
edilmesine rağmen Türk hava sahasını ihlal etmiştir.
Genelkurmay Başkanlığı’nın açıklamasının ardından AA 11.06’da yeni bir haber geçerek Cumhurbaşkanlığına dayandırdığı bilgide Rus
Uçağı ifadesinden vazgeçti..
–Rusya sınır ihlali iddialarını kesin bir dille yalanladı
Rusya:Uçak, sadece Suriye toprakları üzerinde uçmaktaydı. Bunu kanıtlayabiliriz
–Pilotların bulunması için bölgeye Rus helikopterleri gönderildi.
Arama çalışmaları sürerken pilotların Türkmenlerin elinde olduğu iddia edildi. Sonrasında da ölen pilotların görüntüleri yayınlandı.
–Suriyeli isyancılar bir Rus helikopterinin tanksavar füzeyle düşürüldüğünü duyurdu.
İsyancıların bu açıklamasının ardından da helikopterin vurulma anına ait olduğu öne sürülen görüntüler yayınlandı.
–Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin çok sert bir açıklama yaptı ve Türkiye’yi terörle
işbirliği yapmakla suçladı.
“Terörün işbirlikçileri tarafından sırtımızdan bıçaklandık. Bugünkü trajik olayların Rusya-Türkiye ilişkileri üzerinde ciddi sonuçları olacak”
–Ahmet Davutoğlu Rus uçağının düşürülmesi ile ilgili açıklama yaptı.
“Sınırlarımızın güvenliği, ülkemizin bu ateş çemberi içinde bekası, vatandaşlarımızın
hayatı ve izzeti söz konusu olduğunda her türlü fedakarlığı yapacağımızı ve her türlü
tedbiri alacağımızı da cümle alemin bilmesini isteriz.”
– Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, planlanan Türkiye ziyaretini iptal etti.
Rusya’nın Soçi kentinde gazetecilere konuşan Lavrov, “Türkiye’deki terör riskinin” geçen ay bir Rus
yolcu uçağının düşürüldüğü “Mısır’dakinden az olmadığını” öne sürdü. AFP’ye göre ise
Lavrov, Rus vatandaşlarına Türkiye’ye gitmekten kaçınmaları uyarısı yaptı.
–ABD:Bu Rus ve Türk hükümetleri arasındaki bir olay
ABD, Rus savaş uçağının düşürülmesinin, koalisyon güçlerinin Suriye ve Irak’ta
gerçekleştirdiği hava operasyonlarını etkilemeyeceğini açıkladı. ABD’li sözcü, “Bu, Rus ve
Türk hükümetleri arasındaki bir olay” dedi.
– Rusya Savunma Bakanlığı açıklama yaptı.
Bakanlık açıklamasında, “Türk Hava Kuvvetleri’nin Rus jetine karşı attığı
adımları dostane olmayan tutum olarak görüyoruz. Bu tür olaylara nasıl karşılık verileceği
konusunda bir paket üzerinde çalışıyoruz” denildi.
-“Türkiye ile tüm devletlerarası temaslara son verilsin”
Rusya Federasyon Konseyi Uluslararası Komite Başkanı Konstantin Kosaçev, tüm devletlerarası temaslara geçici olarak son verilmesi gerektiğini söyledi.
–“Türkiye ile ekonomik ve ticari ilişkiler bir an önce durdurulmalı”
Rusya parlamentosu alt kanadı Duma Uluslararası İlişkiler Komisyonu Başkan Yardımcısı Leonid Kalaşnikov:Türkiye ile ekonomik ve ticari ilişkiler bir an önce durdurulmalı, hatta siyasi temaslar da askıya alınmalı.Türkiye, Obama ve Holande’ın IŞİD’in yenilgiye uğratılması ve Suriye’deki savaşın sona erdirilmesi ve halkın korunması ile ilgili görüşmesinin olduğu gün uçağımızı düşürdü.
–Pilotlar Ölmedi İddiası
Akşam saatlerinde Rus pilotların ölmediği Suriyeli muhaliflerin elinde olduğu bilgisi yayıldı. MİT’in devrede olduğu da iddia edildi
–Rusya: Putin’in Yaptırım İması Askeri Değil
Rusya Devlet Başkanlığı Sözcüsü Dimitri Peskov: Putin’in Türkiye’nin Rus savaş uçağını düşürmesinin ardından yaptığı açıklamalar askeri tehdit değil.
–Obama’dan itidal çağrısı
“Türkiye’nin hava sahasını koruma hakkı vardır. Bölgede gerilimin tırmanmaması için tarafların iletişimde olmaları gerekiyor”
25 Kasım 2015:Büyük Kriz’in 2. Günü
–Kremlin’den açıklama: Türkiye sınırında hava operasyonları devam edecek
Kremlin’den yapılan açıklamada Türkiye’nin Suriye sınırında yapılan hava operasyonlarının devam edeceği duyuruldu.
–Putin:Türkiye radikal islamı destekliyor
Rusya Devlet Başkanı Putin: Türkiye radikal İslam’ı destekliyor; uçak düşürme benzeri bir kriz tekrarlanırsa tepki vereceğiz…
-Davutoğlu:Genelkurmay’a talimatı ben verdim
Başbakan Ahmet Davutoğlu AKP Grup toplantısında konuştu. Davutoğlu düşürülen iki Rus uçağıyla ilgili “Her türlü tedbiri alacağımız dile getirilmiştir. Gerekli talimatları Genelkurmay’a bizzat tarafımdan verilmiştir” dedi.
–Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov: “planlı bir provokasyon”
“Türkiye’nin Rus savaş uçağını düşürmesi planlanmış bir durumdu” iddiasında bulunan Lavrov, “Uçağı bilmeyerek düşürdüklerinden ciddi manada kuşkuluyuz. Çok planlı bir provokasyona benziyor” dedi.
“Teröristler Türk topraklarını Suriye ve diğer ülkelerdeki operasyonlarına hazırlanmak için kullanıyorlar. Bu kimse için sır değildir.”
-Lavrov: O bölgede sadece Türkmenler yok
“Son bilgilere göre, Türk meslektaşlarımızın Türkmenlerin yaşadığını söylediği bu bölgede dün Devlet Başkanı’nın dediği gibi, birkaç yüz hatta bine yakın aralarında bizim güvenliğimizi direkt olarak tehdit eden Rus vatandaşlarının da bulunduğu teröristler bulunuyor. Fakat mevcut verilere göre, bu bölgede silah depoları, merkezlerinin bulunduğu teröristlerin altyapıları da yer alıyor.”
–Türkiye’den Suriye’ye geçen TIR’lar Rus uçaklarınca vuruldu
Türkiye’den Suriye’ye geçtiği ve terör örgütlerine silah taşıdığı ileri sürülen 20 TIR, sınıra 4 km. mesafede havadan vuruldu. Muhalifler, ‘Rusya saldırdı’ dedi. İHH, kamyonların kendilerine ait olduğu iddiasını reddetti.
26 Kasım 2015:Büyük Kriz’in 3. Günü
–Rusya gümrük kapılarında gayrı resmi ambargo uygulamaya başladı
Rusya’nın gümrük kapılarında uyguladığı gayriresmi ambargo nedeniyle kesme çiçek taşıyan TIR’lar geri döndürüldü.
–Türkiye’den gelen tarım ürünleri Rusya standartlarını karşılamıyor
Rusya Tarım Bakanı yaptığı açıklamada, Türkiye’den yapılan tarım ithalatı için, “Türkiye’den yapılan tarım ithalatının yüzde 15’i Rusya’nın standart ve kurallarını karşılamıyor” dedi.
–Medvedev:”Ortak projelerin iptali için paket hazırlanması talimatını verdim”
Rusya Başbakanı Dmitriy Medvedev, “Bu bir saldırganlık eylemi” dedi. Medvedev, Türkiye ile bazı ortak projelerin iptalini de içeren önlem paketi hazırlaması talimatı verdiğini açıkladı.
Bir fuara “turist vizesi” ile gelen 60 iş adamlamı gözaltına alındı. Gözaltında bir gün geçirip mahkemeye çıkarılan iş adamları Soçi’de bir toplama kampına gönderildi.
–Rusya Ekonomi Bakanı Aleksey Ulukayev Türkiye’ye yönelik ekonomik yaptırım açıklamalarında bulundu.
Ulukayev yaptığı açıklamada Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesinin kısıtlamalara tabi tutulabileceğini söyledi.
–Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova: Türkiye, silahlı grupları korumaya çalışıyor
” Ankara’nın Suriye’de korumaya çalıştığı kişilerin sivillerle hiçbir ilişkisi yok, bunların hepsi silahlı gruplar. Moskova Ankara’dan, Türkiye’nin Suriye’de militanları desteklediğine ilişkin bilgilerin doğru olmadığını gösterecek resmi bir açıklama bekliyor. NATO’nun, Türkiye’nin Rus uçağını vurması karşısındaki tepkisini kabul edilemez buluyoruz. Türkiye, suç unsuru taşıyan yöntemlerle Suriye’deki silahlı grupları korumaya çalışıyor. Anlaşılan NATO, müttefiklik dayanışması altında Türkiye’nin her yasadışı eylemine göz yummaya karar vermiş.”
–Erdoğan:Rusya’dan özür dilemeyeceğiz
CNN International’a konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya lideri Vladimir Putin’in özür talebine yanıt verdi. Erdoğan, Türk hava sahasını ihlal ettikten sonra düşürülen Rus savaş uçağı için Rusya’dan özür dilenmeyeceğini açıkladı.
–Rusya’dan Türkiye’deki vatandaşlarına “dönün” çağrısı
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’deki Rus vatandaşlarına bir an önce ülkelerine dönmeleri yönünde çağrıda bulundu.Rusya’dan yapılan açıklamada şöyle denildi:“Türkiye’de terör tehdidi bulunduğu için vatandaşlarımızın bu ülkeye gitmemeleri için yaptığımız tavsiyeyi yineliyoruz. Türkiye’de bulunanların da bir an önce Rusya’ya dönmelerini öneriyoruz. Bu çağrı, Türkiye’ye turizm acenteleri dışında özel ziyaret gerçekleştiren vatandaşlarımız için de geçerli.”
– RTE:Putin’i aradım cevap vermedi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, France 24 kanalına konuştu. Rus uçağının düşürülmesi ile ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Putin’i aradım, cevap vermedi” dedi.
–NATO:Gerilimin tırmanmasına karşıyız
NATO Avrupa Müttefik Ülkeler Kuvvetleri Komutanı Philip Breedlove, Türkiye ile Rusya arasındaki gerilimin tırmanmasına karşı olduklarını belirterek Rusya’nın Türkiye ve NATO ile çatışma istemediğini söyledi.
-Rusya:Türkiye ile tüm askeri ilişkilerimizi askıya aldık
Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov, Suriye’de olası hava kazalarının önlenmesi için açılan kırmızı hat da dahil olmak üzere Türkiye Silahlı Kuvvetleri ile tüm ilişkilerin askıya alındığını söyledi.
– Erdoğan: Özür dilemesi gereken hava sahamızı ihlal edenlerdir
CNN International’a konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan :Şimdi burada özür dilemesi, gereken biz değiliz, özür dilemesi gereken hava sahamızı ihlal edenlerdir. Şu anda silahlı kuvvetlerimizdeki bizim pilotlarımız artık kendi görevlerini ifa etmişlerdir. Nedir? O da angajman kurallarının ihlalidir ve bunun gereğini yerine getirmişlerdir. Olayın aslı budur.
–YAŞ: Rusya ile askeri diyalog kanalları açık tutulmalı
Yüksek Askeri Şura Olağan Toplantısında “Rusya Federasyonu ile diplomatik ve askerî diyalog kanallarının açık tutularak, iki ülke silahlı kuvvetleri arasında arzu edilmeyen yeni durumların yaşanmasına engel olacak tedbirlerin alınmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir” denildi.Karar Erdoğan tarafından onaylandı.
–Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov: Erdoğan’dan Putin’e telefon gelmedi
Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e telefon gelmediğini söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan France 24 kanalına yaptığı değerlendirmede “Rusya Devlet Başkanı Putin’i aradım, telefona cevap vermedi” demişti.
27 Kasım 2015:Büyük Kriz’in 4. Günü
–Rusya Savunma Bakanlığı: Yardım konvoyunu biz vurmadık
Rusya Savunma Bakanlığı, Kilis’in karşısındaki Suriye’nin Azez ilçesinde Türkiye’den insani yardım getiren TIR’ların vurulmasının kendileriyle bir ilgili olmadığını açıkladı
–Erdoğan Putin ile görüşmek istediğini açıkladı
Kremlin Dözcüsü Dmitriy Peskov, Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Fransa’nın başkenti Paris’te düzenlenecek İklim Zirvesi’nde görüşmek istediğini kendilerine iletildiğini açıkladı. Cuhurbaşkanlığı da bu bilgiyi doğruladı.
–Rusya Türkiye ile vizesiz seyahat anlaşmasını askıya aldı
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye ile vizesiz seyahat anlaşmasını 1 Ocak itibariyle askıya aldıklarını açıkladı.
–Erdoğan: Sizin Suriye’de ne işiniz var?
“Şu anda Rusya orada. Biz defalarca söyledik, sizin orada ne işiniz var? Neymiş, Suriye rejimi davet etmiş. Şu anda gayrimeşru bir devlet var Suriye’de. Siz her davete icabet etmeye mecbur musunuz? Türkiye’nin kendilerini sırtından bıçakladığını söylüyor. Hayır. Bu millet bugüne kadar hiç kimseyi sırtından bıçaklamamıştır. Bu millet göğüs göğüse savaşmasını bilen bir millettir.” dedi.
28 Kasım 2015: Büyük Kriz’in 5. Günü
–Erdoğan özür dilemedi ama…
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Yaşanan hadiseden dolayı üzgünüz. Biz böyle olmasını arzu etmedik”
–Rusya Türkiye’ye Özel Ekonomik Önlemler Paketini kabul etti
Putin, “Rusya Federasyonu’nun ulusal güvenliğini sağlamak ve Rusya Federasyonu vatandaşlarını yasadışı faaliyetlerden korumak için Türkiye Cumhuriyeti aleyhine, özel ekonomik önlemlerin uygulanması” isimli kararnameyi imzaladı.
30 Kasım 2015: Büyük Kriz’in 7. Günü
-Putin, Erdoğan’ın Paris’te görüşme teklifini reddetti
Kremlin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Paris’teki BM İklim Değişikliği Zirvesi sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile “görüşmeyi planlamadığını” açıkladı.
–Rusya Türkiye’ye yönelik ekonomik yaptırımları hayata geçirdi
Rusya Başbakan Yardımcısı İgor Şuvalov : Türkiye’ye tur paketi satışları ve ‘charter’ uçuşları yasaklandı
Kırım dahil tüm limanlarda kontrollerin artırılrak Türk şirketlerinin gerçekleştirdiği karayolu taşımacılığına da sınırlamalar getirildi…Uygulama kapsamında Türkiye’den sebze ve meyve alımına da sınırlama getirildi.
Erdoğan: Türkiye DAİŞ’ten (IŞİD) petrol alıyor yakıştırması ahlaki değil. DAİŞ(IŞİD) terör örgütünden petrol alan kişilerden bir tanesi Rus ve Suriye vatandaşı olduğu, Amerikan Hazine Bakanlığı tarafından söylenilen George Hasasi’dir. Bunu Amerikan Hazine Bakanlığı da açıkladı. Önce bunu açıklasınlar. İftiralarla bunlar yürümez.
Putin: Son günlerde ’emri Erdoğan vermemiş’ diyorlar. Bizim için bunun artık hiçbir önemi kalmadı.
Erdoğan: Bu uçakların içinde bir tanesi Suriye’dekilerin eline, diğeri de Türkmenlerin eline ölü olarak geçiyor. Biz daha sonra onlardan Hatay Valiliğimizin girişimiyle alıp Ankara’ya getirdik.
Putin: Rusya’da ve özellikle Kafkaslar bölgesinde bizimle savaşan teröristler çoğu zaman Türkiye’de peydahlanıyor. Burada Türkiye yönetimi himayesi altında bir süre saklandıktan sonra tekrar Rusya topraklarında belirerek terör eylemleri düzenliyor. Biz Türkiye yönetimiyle defalarca bu konuyu gündeme getirdik. Ama şimdiye kadar maalesef bu konuda da Türkiye’den yardım ve anlayış görmedik.
Erdoğan: İspatlarsan ben bu makamda durmam. Putin’e de bunu soruyorum: Sen o makamda durur musun?
1 Aralık 2015: Büyük Kriz’in 8. Günü
-NATO Akdeniz’e yığınak yapmaya başladı
Daha önce Ankara’ya tam destek verdiğini açıklayan NATO, Türkiye’ye yönelik ek savunma önlemlerini devreye sokma kararı aldı. İspanya ve İtalya hava savunma desteği, İngiltere uçak, Danimarka da Akdeniz’e savaş gemisi gönderme taahhüdü verdi
2 Aralık 2015: Büyük Kriz’in 9. Günü
-Esad:Erdoğan Suriye’de elde ettiğimiz başarıları engellemek istedi
Suriye Devlet Başkanı Esad Krize neden olan Rus uçağının düşürülmesi ile ilgili ilk kez açıklama yaptı,“Erdoğan’ın başarısızlığı onun siyaset kariyerinin sonu anlamına geliyor. Erdoğan Suriye’de elde edilen başarıları engellemek için bir şeyler yapmak istedi. Bu yüzden yaptığını yaptı. Fakat bu olayın güç dengesini değiştireceğini düşünmüyorum. Terörle mücadele devam edecek. Rusya’nın desteği daha güçlü olacak. Burada geriye dönüş yolunun olduğunu düşünmüyorum”
–Rusya Dışişleri Bakanı’ndan ilk ılımlı mesaj
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da yapılacak AGİT Bakanlar Toplantısı’nda Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşmeyi reddetmeyeceğini açıkladı.
–Rusya çok sert vurdu.Savunma Bakanlığı o görüntüleri yayınladı ve Erdoğan ailesinin işin içinde olduğunu açıkladı
Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Anatoly Antonov, IŞİD’i yenmek için yasadışı petrol ticareti kanallarının ve alt yapısının yok edilmesi gerektiğini söyledi. Antonov, “Suriye’den yasadışı şekilde satılan petrolün ana güzergahı Türkiye” dedi
3 Aralık 2015: Büyük Kriz’in 10. Günü
-Büyük Kriz’de İlk Temas Belgrad’da sağlandı
Rusya dışişleri bakanı Lavrov ve Türkiye dışişleri bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Belgrad’daki AGİT toplantısında 40 dakika başbaşa görüştü. Fotoğraf verilmedi. Tek açıklama Çavuşoğlu’ndan geldi;”“24 Kasım’da Türkiye sınırının ihlali neticesinde meydana gelen olay, ortak düşmanımız, terörist DAEŞ’e karşı yürüttüğümüz mücadele ile birbirine karıştırılmamalı”